Piše: Ena Spahić

Turska je nadaleko poznata po proizvodnji najkvalitetnijih tepiha koji krase domove širom sveta. Najstariji turski tepisi su proizvedeni u gradu Konja u XIV veku. Osobenost turskih tepiha je u složenosti njihove izrade kao i u njihovim apstraktnim geometrijskim motivima. Na Kapali čaršiji se prodaju samo tepisi potpuno ručne izrade.

Jedna od najpopularnijih vrsta su hereke tepisi, tepisi ručne izrade koji se isključivo proizvode u gradu Hereke koji se nalazi na 60km od Istanbula. Korišćeni materijali za izradu ovih tepiha su najčešće svila, a ponekad se kombinuje sa vunom i pamukom. Posebnu draž i vrednost ovih tepiha je upotreba zlatnih i srebrnih niti.Ovi tepisi su se prvobitno proizvodili za otomansku elitu i njihove palate. Upravo je sultan Abdulmecid 1841.godine organizovao manufakturu u gradu Herike kako bi se tkali najlepši i najkvalitetniji tepisi za opremanje Dolmabahce palate. Okupljeni su najbolji umetnici i tkači tog vremena i počela je izrada ovih unikatnih tepiha visokog kvaliteta i neobičnog dizajna. Ova vrsta tepiha se poklanja odabranim gostima, plemićima i državnicima za vreme Osmanlija. Izrada ovih tepiha je bila rezervisana samo za plemićke palate, a tek desetina godina kasnije, ponekim trgovcima je bila dozvoljena prodaja nekih komada istkanim u ovom gradiću. 1920. godine u Herekeu je otvorena škola za izradu tepiha, a pohađali su je jednako i muslimanski i hrišćanski đaci.

Hereke tepisi su uglavnom izrazito veliki, koji se tkaju u preciznim duplim čvorovima. Najgušće izrađeni tepih broji čak 5,7miliona čvorova po metro kvadratnom, a izradila ga je od svile izvesna gospođa Nurijet po porudžbini jedne švajcarske banke.

Jedan od najvećih tepiha na svetu je upravo Hereke tepih, istkan davne 1897.godine za istanbulsku palatu Yildiz Sale. Ima ukupnu površinu od 468 kvadratnih metara a težak je 3 tone. 120 godina nakon toga, tepih je prvi put iznešen iz palate, kako bi ga oprali u posebno izgrađenom bazenu. Za njegovo pranje i restauraciju su korišćeni specijalni deterdženti proizvedeni naTehničkom univerzitetu u Istanbulu.

Sva njegova carska istorija, specifičnost materijala, boja i motiva, koji se koriste prilikom izrade, su uticali na to da se ova vrsta tepiha uvrsti u kolekcionarske umetnine. Pitanje je samo imate li dovoljno slobodnih kvadrata.