Eighth kilometer: call for ideas / Osmi kilometar: anketni konkurs
Rad koji predstavlja Republiku Srbiju na Bijenalu arhitekture u Veneciji 2020.

Tema 17. Međunarodne izložbe arhitekture u Veneciji, La Biennale di Venezia, 2020. godine je „Kako ćemo živeti zajedno?“. Jednoglasnom odlukom žirija / Stručnog saveta, Republiku Srbiju će predstavljati rad pod imenom „Osmi kilometar: Anketni konkurs“ iza kojeg stoji tim projekta “Moderni u Beogradu (MuBGD)”.

Kustos ovogodišnjeg venecijanskog Bijenala je Hašim Sarkis (Hashim Sarkis), a tema „Kako ćemo živeti zajedno?“ proistekla je iz njegovog viđenja potrebe za novim prostorom koji se zasniva na zajedništvu, u kontekstu sveta u kome danas živimo. Arhitekte su pozvane da učestvuju kroz saradnju sa drugim profesijama i stručnjacima, od umetnika, preko političara, sve do „običnih građana“. Istovremeno, kustos ističe da je i ove godine viđenje venecijanskog Bijenala arhitektura kao inspiracija zajedničkog života, te poziva autore da istaknu upravo aspekte zadate teme koji su univerzalno arhitektonski.

Domaći izabrani tim čine Iva Bekić, Irena Gajić, Dalia Dukanac, Stefan Đorđević, Snežana Zlatković, Mirjana Ješić, Hristina Stojanović i Petar Cigić, njih osmoro okupljenih oko projekta „Moderni u Beogradu“ koji od 2018. godine dela pod tim zbirnim identitetom a u cilju promocije i kritičke analize arhitektonskog nasleđa Beograda,  putem inovativnih grafičkih reprezentacija. Njihov odgovor na zadatu temu Bijenala dat je kroz interpretaciju odnosa život-rad, a primer na kom se njihov rad bazira je grad Bor.

Grad Bor je specifičan, jer u sebi sadrži fizičku granicu između grada i rudnika, a koja označava potpunu razdvojenost života. Autori prepoznaju da se ovaj grad u potpunosti razvija oko razvijene rudarske proizvodnje, u čemu nalaze odsustvo mogućnosti rada na društvenom i prostornom planu. Kako ističu, neubeđeni predloženim alternativama socio-ekonomskog razvoja Bora, nalaze priliku za redefinisanje odnosa život-rad u smislu jedinstvenog procesa koji zahteva drugačije razumevanje fizičkog okvira. Rad koji će biti predstavljen u nacionalnom paviljonu usmeren je upravo na emancipaciju grada Bora od krupne rudarske industrije ka formiranju održive i rezilijentne urbane strukture, odnosno na traganje kroz arhitekturu za alternativama kako industrijskog  tako i post-industrijskog grada.

Potaknuti najavama izgradnje novog stambenog naselja na obodu grada kako bi se smestila nova radna snaga u službi Rudarsko-topioničarskog basena, autori ističu da posmatranje grada Bora mimo rudarsko-topioničarskog basena se čini apsurdnim – grad stanovanja i dokolice. U tome pronalaze provokativni teren za promišljanje pomenutog odnosa život-rad. Njihov inovativni pristup odnosi se na to da ne predlažu rešenja, već koriste venecijansku izložbu i istraživanje za raspis arhitektonskog konkursa. Kroz projektovanje „osmog kilometra” – kvalitativno novog prostora grada Bora, koji uvodi novitet u poredak postojećih sedam gradskih zona – „kilometara” određenih prema težištu u dnu površinskog kopa, autori promišljaju budućnost grada intepretiranu kroz temu venecijanskog Bijenala, a zapravo kroz okosnicu razvoja svakog urbanog prostora, kroz pitanje: „Kako ćemo živeti zajedno?“

Postavka nacionalnog paviljona osmišljena je tako da rekreira fizičku napetost između površinskog kopa Bor i izgrađene strukture grada, kao prostorne manifestacije aktuelnog stanja ideje o odnosu život – rad, i pokrene ih ka mogućnosti njihovog preispitivanja koju sugeriše proglas o raspisanom konkursu. Fizička granica grada preneta je naglašavanjem podužne ose paviljona različitim tehnikama, sadržajima i materijalima. Na taj način, autori uvode posetioce direktno u shvatanje rudnika kao mentalnog odnosa postojećeg grada i rekonceptualizacije ovog poretka u budućnosti.